Rasprava o podeli istorije
Tradicionalna podela istorije koja danas postoji je sledeća: Antika (ili Stari vek), Srednji vek, Novi vek i Savremeno doba.
Antika je period koji traje od oko 4.000 g. PNE do pada Zapadnog Rimskog Carstvo 476. godine nove ere. Srednji vek je period koji traje od 476. godine nove ere do 1453. godine (pad Vizantije) ili do 1492. godine otkrića Novog sveta. Novi vek je period koji traje od kraja Srednjeg veka do Oktobarske revolucije 1917. godine ili kraja Prvog svetskog rata 1918. godine. Od 1917-1918 do sada traje Savremeno doba. To je klasična podela istorije.
Ovde se može ubrojiti i tzv. praistorija (kameno doba, bakreno doba, bronzano doba i željezno doba) koja traje do otkrića pisma.
Ovakva podela istorije, koju sam naveo, je uveliko zasnovana na tumačenjima istorije od strane renesansnih pisaca 16. veka, tj. na tropodeli istorije. Tropodelu na Antiku, Srednji vek i Novi vek je prvo smislio njemački istoričar Kristof Keler (1638-1707) u 17. veku u delu „Historia Universalis Breviter Ac Perspicue Exposita In Antiquam, Et Medii Aevum Ac Novam Divisa …“ (Opšta istorija podeljena na antički, srednjovekovni i novi period), ali pod uticajem tropodele renesansnih istoričara Leonarda Brunija (1370-1444, Historiarum Florentini populi libri XII) i Flavia Blondo (1392-1463, Historiarum ab inclinatione Romanorum imperii decades). Oni su opet bili pod uticajem Frančeska Petrarke (1304-1374). On je na osnovi svoje opsesije Antikom i njihovom literaturom nazvao doba od pada Rimskog Carstva 476. godine (čak i ranije od Konstantina u 4. veku) do njegovog doba (14. vek) „Mračnim dobom“ ili „Srednjim vekom“ (lat. Medium Aevum)[i]. Tako da, postepeno kod tzv. humanista, to doba je shvaćano kao „između“, „u sredini“ (odakle i naziv „Srednji vek“) između zlatne paganske Antike i Novog ili Modernog doba u kojem oživljava antička literatura. Iako u Vizantiji nikada nije izumrla antička literatura, a na Zapadu u ovom periodu je uveliko tražena i čitana s obzirom na mogućnosti[ii]. Tako je izuzetno bitan period istorije tj. Srednji vek bačen u „Mrak“. Slabo je istraživan i to često sa prezirom. U doba prosvetiteljstva je prihvaćeno renesansno tumačenje i preziranje Srednjeg veka te je čak i uvećano[iii]. Međutim, radi se o jednom od najvažnijih perioda istorije, ustvari rekao bih najvažnijem periodu istorije za ceo Svet. Zašto je to tako.
Razlozi su sledeći. Tu treba prvo navesti neke činjenice.
Pogled na Srednji vek je uveliko ocrnjen još od renesanse. Zatim, postepeno posebno u doba prosvetiteljstva početkom 18. veka. Tek negde od 19. veka se Srednji vek počinje poštenije proučavati odbacujući legende o tzv. Mračnom dobu. Ovde mislim u prvom smislu Mračnom dobu kao dobu idiotizma. Do dan danas period nije temeljito proučen, ali je dovoljno. Jedna ilustracija, nijedna knjiga od engleskog učenjaka Alkuina od Jorka (735-804) iz 8. veka nije do dan danas prevedena na tzv. „lingva franka“ današnjice tj. na engleski jezik. Tek od nedavno se prevode i izučavaju naučna dela Roberta Grosetesta (1175-1253), engleskog učenjaka iz kraja 12. i prve sredine 13. veka. On je značajan za fiziku, danas se smatra da je prvi smislio teoriju Velikog praska. Komentari na antička dela iz srednjeg veka često ostaju neprevedena[iv]. I tako dalje. Danas se normalno Srednji vek uopšte ne smatra Mračnim dobom. Epitet je prilično zamračujući, jer onemogućuje ikakvo objektivno proučavanje određenog perioda ako mu je zalepljen epitet „mračnoga“. Još se danas ipak Rani srednji vek naziva Mračnim dobom, ali i to zbog nedostatka dovoljno istorijskih izvora, iako je i to prilično netačno (ovisno o području o kojem se govori). Npr. u Franačkoj postoji mnogo istorijskih administrativnih dokumenata iz toga perioda, samo je potrebno višestruko istraživanje. Određene knjige koje pobijaju teoriju o Mračnom dobu kao idiotizmu su sledeće: Džejms Henem, „Božiji filozofi“ u kojem obrađuje nauku u srednjem veku i nakon tog perioda[v], Režin Perno, „Taj grozni srednji vek“ u kojem se posebno bavi pobijanjem teorije o Mračnom dobu, Bertrand Rasel, „Izum pljosnate Zemlje“ u kojem pobija uvreženo mišljenje da su srednjovekovni ljudi verovali u pljosnatu Zemlju, i mnoge druge.
Kada se odbace te „mračnjačke teorije“ o Srednjem veku dolazimo do čistog pogleda na taj period, do „tabula rase“, od kojeg imamo mogućnost objektivnog pogleda u daljnu istoriju. Kada isečemo trnje i šume ocrnjivanja, možemo da objektivno sagledamo period koji se pruža pred nama. Bio dobar ili loš.
Nastavljam zatim o značaju Srednjeg veka.
Srednji vek je značajan iz sledećih razloga (posebno ako ga proširimo na period od 330. godine, kako smatraju neki istoričari). To je period koji je takoreći koren svih ostalih perioda. Od njega kreće istorija današnjice. Normalno, istorija Antike ima svoj značaj. Od Srednjeg veka imamo nastanak gotovo svih država Evrope koje postoje danas i njihov razvoj. Razvoj savremenih jezika je u korenu u Srednjem veku (nastanak i romanskih jezika – francuski, španski …, kao i osnova razvoja uopšte jezika u Evropi). Hrišćanstvo je prošireno po Evropi uglavnom u Srednjem veku. Srednji vek je period popularisanja knjiga (upravo od strane Hrišćana, iako je knjiga smišljenja u Antici od pagana, ona ulazi u širu upotrebu upravo Hrišćanstvom[vi]). Koreni razvoja savremene nauke se nalaze u srednjem veku (npr. uvođenje matematike u nauku, kao i postepeno odbacivanje nenaučnosti Aristostela, o čemu piše npr. Džejms Henem u svojim delima, kao i drugi istoričari), kao i tehnologije (npr. nastanak mehaničkog sata, upotreba vatrenog naoružanja itd.). Tada su nastali i prvi Univerziteti. Izuzetno bitan događaj raskola 1054. godine je u tome periodu, kao i koreni protestantizma (npr. Džon Vajklif, Jan Hus). Pravno gledano najbitniji pravni istorijski dokument je iz toga perioda „Corpus Iuris Civilis“ cara Justinijana, koji je postao osnova pravnih uređenja kroz istoriju do danas. Istražni postupak je zasnovan na inkvizicijskom postupku srednjeg veka. Srednji vek je omogućuio povratak svih dela antičkih pisaca na Zapad, npr. preko Arapa i kasnije Vizantinaca. Ideologija monarhija i plemićki maniri potiču uglavnom iz srednjeg veka. Koreni parlamentarizma potiču od engleske Magna Carta iz 1215. godine te prvi parlament nastaje u Engleskoj 1265. godine. Lokalna samouprava, putem samostalnih gradova i njihovih statuta ima veliki uticaj na savremeni razvoj lokalne samouprave. Takođe, razvoj gradova u današnjem vidu se može pratiti do srednjeg veka. Razvoj kapitalizma ima svoje korene u srednjovekovnom razvoju gradova (čak i satom određeno radno vreme). I mnogo drugo.
Takođe, postepena dekadencija Zapada se može pratiti još od raskola (a i ranije) do danas. O tome su posebno obrazloženo pisali npr: ruski filozof Ivan Kirejevski (1806-1856) u delima „O nužnosti i mogućnosti novih principa u filozofiji“, „O prirodi evropske kulture i njene veze sa ruskom kulturom“, o. Serafim Rouz (1934-1982) u delu „Pravoslavni tečaj preživljavanja“[vii], i drugi. I razne druge osnove za budućnost nastaju upravo u Srednjem veku. Još opširnije bi se moglo navesti ako se proširi Srednji vek od 330 godine kako i tumače neki istoričari[viii].
Period srednjeg veka biva bitan za ceo svet iz sledećih činjenica. Ceo svet danas je takoreći Evropa. U kom smislu. Kad su započele kolonizacije Sveta od strane Zapadnjaka u 16. veku, postepeno je ogroman deo Sveta osvojen ili kolonizovan od strane Zapadnjaka. Ceo svet je postepeno potpao pod uticaj Evrope. Severna Amerika je kolonizovana uglavnom od Engleske. Francuska je izgubili posede u Severnoj Americi, postepeno, ili odjednom prodajom (npr. Luizijana u doba Napoleona) te drugim načinom[ix]. Španci su ostali u Meksiku, a izgubili su neke posede na severnijem delu kontinenta. Srednja i Južna Amerika je kolonizovana od strane Portugalaca i Španaca. Afrika je kolonizovana od brojnih naroda Evrope, npr. celokupna severozapadna Afrika od Francuza, severoistočna Afrika od Engleza, današnja Južno Afrička Republika prvo od Holanđana te kasnije od Engleza, itd.. Celokupna Afrika je podeljena između nekoliko država Evrope. U Aziji, npr. Indija je osvojena delom od Portugalije i Engleske. Australija je kolonizovana od Engleske, Filipini od Španije i Engleske. Itd. Ceo svet je potpao pod vlast Evrope, prije ili kasnije. Kina nije nameravala da se modernizuje te je silom prilika bila prisiljena (pod uticajem gubitka u prvom i drugom opijumskom ratu, kinesko-japanskom ratu i invazijom Pekinga 1900. g.) modernizovana je donekle od kraja 19. veka, posebno od 1905. g. u doba carice udovice Cisi (1835-1908, vl. 1861-1908) i u doba republike početkom 20. veka. Kinezi su bili prosto zaostali u nauci i tehnologiji kada su masovno došli Zapadnjaci u Kinu u 19. veku (čak nisu koristili ni vatreno oružije sredinom 19. veka). Tajland (Siam) je modernizovan, tj. evropeizovan sredinom 19. veka od Magkuta (poznatog kralja u američkom filmu „Ana i kralj“) i njegovog naslednika Čulalongkorn. Koreja je silom evropeizovana od strane Japana početkom 20. veka. Japan je bio zaostala država sve dok nije evropeizovan. Tek od druge polovine 19. veka je Japan silom evropeizovan i japanski car Mejdži (1852-1912) je uspostavio centralizaciju, ukinio stari feudalizam (Mejdži reformama, 1870-ih godina), uspostavio parlamentarizam, premestio prestonicu u Tokijo, modernizovao vojsku, osnovao univerzitete, i mnogo drugo. Rusija je proširena na istok u Aziju (počevši od cara Ivana Groznog u 16. veku) te čak do Aljaske u Severnu Ameriku, iako osvajanja Rusije se ne mogu usporediti sa kolonizacijama Zapadnoevropljana. Znači, ceo svet je postepeno evropeizovan i modernizovan. Sva tehnologija i nauka koju danas imamo je Evropskog korena. Japan je danas naučno i tehnološki razvijen (čak prvi u robotici) upravo jer je zapadnjiziran, evropeizovan. Kina, takođe, ona je današnji tehnološki gigant prvenstveno jer je odbacila kinesku naučnu i tehnološku primitivnost. Afrika se i sada modernizuje, upravo zbog evropskog uticaja, itd. Tako da je postepeno ceo svet evropeizovan, prije ili kasnije.
SAD nije ništa drugo nego deo Evrope u gotovo svakom smislu, osim geografskom.
Centar sveta je Evropa.
Današnja dekadencija koja je obasula ceo svet je evropskog korena i vuče svoje poreklo sve od Srednjeg veka. Uglavnom zato je Srednji vek od izetnog značaja i za ceo svet. Znači, ceo svet je postao Evropa, tako da istorija Evrope postaje značajna za ceo svet, a korenski srednjovekovna istorija, a posebno jer je svetska dekadencija evropskog korena i vuče poreklo od evropske srednjovekovne istorije.
Sve ranije navedeno u članku je dovoljno o objašnjenju značaja Srednjeg veka.
Neki bi pomisli na Japana (kao izuzetno razvijenu državu) te da je njihov razvoj čisto japanskog porekla. Međutim, u 19. veku sve do Mejdži reformi oni su bili izuzetno primitivna i zatvorena država. Pred njima su se na okeanu stvorili Američki ratni brodovi 1853. godine (komandovao Metju Peri) na njihovo zapanjenje veličini tehnološkog napredka, „ploveći dvorci“ tako su ih nazvali. Amerikanci su ih silom poticali na ukidanje izolacije i otvaranje za međunarodnu trgovinu. Taj događaj je postao koren kasnijih suštinskih reformi koje su iz korena izmenili Japan, evropeizovali ga i modernizovali 1870-ih godina. Međutim, dosta je o tome. Nastavljam dalje o Srednjeg veka.
Srednji vek započinje 476. godine sa padom Zapadnog Rimskog Carstva. Međutim, renesansna periodizacija i karakterizacija je falična. Čim nema Mračnog doba, nema ni nekog srednjeg perioda između dva „Zlatna doba“ te je potrebno drugačije promotriti istoriju. Prije toga nešto da kažem o samom početku perioda Srednjeg veka. 476. godine se smatra da je palo Zapadno Rimsko Carstvo tj. Rimsko Carstvo na Zapadu. Međutim, to je stara renesansna i prosvetiteljska bajka (kao npr. kod Edvarda Gibona u 18. veku). 476. godine je abdicirao zapadni car Romul Avgustul. Međutim, Vizigoti, tj. Odoakar (433-493) prihvaća titulu „patricija“ od istočnog cara u Konstantinopolju, Zenona (425-491) i priznaje istočnorimsku vlast nad Italijom. Tek od Teodorika (454-526) nastaje Ostrogotsko kraljevstvo (493-553) u kojem vidimo i titularni prestanak rimskog carstva. Međutim, da li je uopšte palo zapadno carstvo. Istoričar Kris Vikam upravo to i pita u svojoj istoriji Ranog srednjeg veka u knjizi „Osvetljenje mračnog doba“. Kako je palo rimsko carstvo, ako je opet uspostavljeno u doba cara Justinijana (482-565, vl. 527-565) u 6. veku. Rimsko Carstvo je ponovo uspostavljeno na Zapadu tj. uspostavljeno je u celoj Italiji, italijanskim ostrvima, severozapadnoj Africi te u južnom delu Španije (u doba cara Justinijana) i nastavlja da postoji u sličnim granicama čak jedno sto godina nakon Justinijana. Postepeno delovi rimskog carstva padaju dok ne nestaje i ravenski egzarhat 751. godine, koji je predstavljao administrativno središte Rimskog carstva od doba Justinijana. Rim nije ni bitan, nije suštinski, nije ni bio prestonica u kasnoj Antici do pada rimskog carstva, prestonica je pomerena iz Rima u Milano 370. godine i bila je do 402. godine. Tada je prestonica pomerena iz Milana u Ravenu 402. godine i bila je do osvajanja Ostrogota 493. godine. Znači, Ravena je bitnija od Rima u tome periodu. Ona je prestonica rimskog carstva na Zapadu do 492. godine. Ona je bila središte carstva na Zapadu. Pala je u ruke Teodorika 493. godine. Nju je Teodorik pretvorio u prestonicu svoga kraljevstva. Međutim, ponovo je Rimsko Carstvo uspostavljeno u doba Justinijana i središte Rimskog Carstva na Zapadu je postao ravenski egzarhat, sa središtem u Raveni. Ako je bitno to što tada nestaje podela na zapadne i istočne careve na to se može prigovoriti što je i u doba cara Konstantina (280-337, vlada sam 323-337) postojao samo jedan car u celom Rimskom Carstvu i u doba cara Teodosija I (379-395, vlada sam 383-395) postojao je takođe samo jedan car u celom carstvu, a smatra se taj period Antikom (ne Srednjeg veka) i da Zapadno carstvo i dalje postoji tada. Tako da je postojanje jednog cara od doba Justinijana na zapadu irelevantno, i dalje se radi o Rimskom Carstvu. Ako bi neko prigovorio da ceo Zapad nije ni bio rimski već varvarski (tj. nije bio u sastavu carstva, npr. Franačka, Engleska) na to se može reći sledeće. Sve države zapada su imitirale Rim i zadržali brojne rimske institucije i imitirale rimsku kulturu, način vladanja pa i religiju – Hrišćanstvo. Arijanizam (popularan kod Varvara, pa i Vizigota koji su osvojili Rim 410. godine) i Ortodoksija su obadvoje rimske religije. Tako da uzimajući sve u obzir, jasno je da Rimsko carstvo ne pada 476. godine, nego postoji i kasnije. Tvrdnja da Rim pada 476. godine je uglavnom antihrišćanska legenda. Znači, Rimsko Carstvo postoji na zapadu do pada egzarhata 751. godine pod Lombarde[x]. Taj period možemo smatrati kao prestanak jednog perioda i nastanak novog, a ne da 476. godina predstavlja kraj jednog doba. Međutim, nećemo zvati period do 751. godine Antikom, jer bi to bilo besmisleno, nego je potrebno izvršiti bolju podelu. 330. godina je ključna godina, nastanka i osvećenja Konstantinopolja, tzv. kraljice svih gradova. Od tada nastaje novo rimsko carstvo – Hrišćansko rimsko carstvo. To je početak novog perioda istorije. Taj period istorije bi trajao do 751. godine. Ova podela je puno realnija nego periodizacija od 476. godine do 1453. godine kao posebnog perioda. Period od 751. godine bi se mogao proširiti do 1453. godine do pada Istočnog Rimskog Carstva i zaista je to jedan period. Taj period možemo zvati period dvojnosti – zapadno varvarsko carstvo, papska vladavina i istočno hrišćansko carstvo, do 1453. godine. Period od 1453. godine do 1789. godine je jedan period. Mogli bi ga nazvati period borbe, razvoja i Ruskog hrišćanskog carstva. Ovaj period na Zapadu karakterišu religijski ratovi između protestanata i rimokatolika (u 16. veku i tridesetogodišnji rat 1618-1648), renesansa, razvoj nauke i apsolutizma. U Rusiji ga karakteriše nastanak Ruskog carstva i zapadnoevropeizacija Rusije u doba cara Petra I (1672-1725, vl. 1685-1725). Klasični tzv. Novi vek koji traje do prvog svetskog rata predstavlja lošu procenu periodizacije. 1789. godina je ključna kao što bi mnogi istoričari i priznali. Od tada započinje francuska revolucija (a završava 1799. godine) koja vrši suštinske izmene u sistemu vladanja, pravnom uređenju, društvenom poretku, ideologijama u Francuskoj te se ideje postepeno šire Evropom. 1789. godina je osnova kasnijih izmena u istoriji. Period od 1789. godine do 1950. godine se može nazvati periodom revolucija i izmena. To je period stalnih revolucija i izmena u svakome vidu. Od 1950. godine do danas, i dalje u budućnost se može nazvati doba globalizma. Period karakteriše globalizaciju sveta i put u jedinstvenu državu i novi poredak u Svetu. Ovaj period je poseban u usporedbi sa ostalim, jer dovodi do promena kakvih nikada u istoriji nije bilo i postepenog ujedinjenje Sveta.
Ovakva gorenavedena podela istorije je realističnija od klasične periodizacije.
Biblijska podela istorije spominje podelu na četiri carstva (U knjizi proroka Danila, glava 2.): Vavilonsko, Persijsko, Grčko i Rimsko. Napisano je da Rimsko carstvo (u prenesenom značenju) neće prestati do kada će Bog uspostaviti novi poredak. U srednjem veku je ova podela bila prihvaćena kao periodizacija istorije, kako na Zapadu (osim Avgustinove) tako i na Ortodoksnom Istoku. Svaka od ovih carstava podrazumeva i kulturni i civilizacijski krug delovanja i uticaja carstva. Zaista, nakon Vavilonskog (prestaje 539. g. PNE osvajanjem od strane Kira Velikog) nastupa sasvim drugi krug tj. Persijski, nakon persijskog (prestaje 334. g. PNE osvajanjem od strane Aleksandra Velikog) nastupa Grčki kulturni i civilizacijski krug, nakon Grčkog, Rimski (počevši sa Julijem Cezarom (100. PNE-44. PNE)). Rimski period ne završava. I kada promatramo istoriju još od Rimskog Carstva od doba Cezara (ubijen 44. g. PNE) pa dalje kroz istoriju Rim je uvek u umu i kulturi i civilzaciji ljudi Evrope. Nakon pada Rima na Zapadu od 751. godine, nastaje novo carstvo zvano Rimsko carstvo tj. Franačko carstvo od 800. godine, krunisanjem franačkog kralja Karla (748-814) za cara (od pape Lava III). To novo tzv. Rimsko carstvo se postepeno nastavlja u vidu Nemačkog rimskog carstva zvanog od doba Fridriha Barbarose (1122-1190) tzv. Sveto Rimsko Carstvo (smatrano kod rimokatolika zadrživačem propasti Sveta). Međutim, kako kaže Volter to carstvo nije bilo ni sveto ni rimsko, ni carstvo. Ono je bilo kao federacija, sklop izuzetno nezavisnih vojvodina, grofovija, gradova i dr.. Nakon ukidanja ovoga Carstva 1806. godine od cara Franca II (1768-1835, vl. nem. carstva 1792-1806) nastavlja da postoji njegovo Austrijsko carstvo (1804-1867, kasnije Austro-Ugarsko carstvo 1867-1918) koje opet imitira donekle Rim, jer ima kao grb dvoglavog orla, ali senku Rima, tj. crnog orla. Prusko ili Njemačko carstvo nastaje 1871. godine u Versaju nakon pobede nad Francuzima (traje do 1918. godine) i takođe se poziva na Rimsko carstvo. Čak i njemačka titula „kajzer“ je ustvari po značenju „cezar“ (kao takođe i titula „car“). Međutim, ta nevedena bi sve bila varvarska carstva. Pravo Rimsko Carstvo nakon pada na Zapadu je bila Vizantija. Termin može da prevari. Termin „Vizantija“ je izmišljen 1557. godine od strane njemačkog istoričara Jeronima Volfa, u njegovoj istoriji Vizantije tzv. Corpus Historiae Byzantinae. Termin potiče od antičkog grada Vizantiona, na mestu gde je 324. godine car Konstantin izgradio Konstantinopolj (tj. Konstantinov grad (polis), slavenski Carigrad – carev grad). Rimsko Carstvo nastavlja da postoji na Istoku sve do pada Konstantinopolja 29. maja 1453. godine, međutim, veze se uspostavljaju sa Rusijom. Baba od prvog krunisanog ruskog cara Ivana Groznog (1530-1584, car 1547-1584) je bila rimska princeza Zoi Paleologos (1449-1503, kćerka Tome Paleologosa, poslednjeg cara Konstantina XI (1405-1453, vl. 1449-1453)). Veliki knez Ivan III (1440-1505, vl. 1462-1505) se oženio sa Zoi 1472. godine i koristio simbol dvoglavog orla na dokumentima[xi], pečatu. Uzeo titulu je cara i autokratora, zlatnog dvoglavog orla (zlatni orao je simbol Vizantije) kao simbol i smatrao sebe naslednikom vizantijskih careva[xii]. Mitropolit Zosima krajem 15. veka naziva Ivana III „novi car Konstantin, novog grada Konstantina – Moskve“. Rusko carstvo poseduje isti sistem vladanja i istu veru – Ortodoksnu, kao i Vizantija. Vladar ruskog carstva je tzv. autokrator, kao što je nazivan i u Vizantiji (osim „vasilevs“ tj. car). Moskva se naziva „treći Rim“ (npr. jedan od prvih koji naziva je Filotej pskovski[xiii] (1465–1542)). Takođe, zanimljivo, Moskva je izgrađena na šest brežuljaka, kao što je takođe Konstantinopolj i takođe Rim. Takođe, činjenica da je Rusko Carstvo bilo najveće carstvo u istoriji sveta[xiv] bi bila dobra naznaka da se radi o jednom od četiri carstva navedena u Danilo gl. 2., tj. o Rimskom Carstvu. Tako da po lozi tj. nastavku loze careva kroz rusku lozu (koja se nastavlja čak i u Romanove), putem filozofije rimskog carstva, obeležja, religije, se nastavlja rimsko carstvo istoka u Rusiji. Ostvaruje se da Rim (Moskva) tj. po proroštvu nazvan „treći Rim“ neće pasti tj. „neće biti četvrtog Rima“[xv]. Tako da se ostvaruje proroštvo o četiri carstva po kojem će zadnje biti Rimsko Carstvo. Rimsko nastavlja da postoji izgleda do Sudnjeg dana. Moglo bi se navesti jedno čudo koje svedoči da je Bogorodica zadržala krunu nakon smrti poslednjeg cara Nikolaja II (1868-1918, vl. 1894-15. mart 1917), sve dok ga ne preda dostojnom. Naime, po tome čudu Bogorodica se 15. marta 1917. godine, isti dan abdikacije poslednjeg cara Nikolaja II, javila seljanki Evdokiji Adrianovnoj i ukazala na ikonu gde je prikazana Bogorodica na tronu sa ruskim carskim regalijama te je to tumačeno da Bogorodica preuzima carstvo nakon abdikacije poslednjeg cara i čuva vlast do predaje dostojnom (Vladimir Mos, „Doba katastrofe (1917-1945)“, str. 13). Tako na taj način Rimsko Carstvo nastavlja da postoji, bez obzira na abdikaciju poslednjeg cara i po svemu sudeći će postojati do Sudnjeg dana.
Biblijska periodizacija istorije na carstva u kojem je poslednje carstvo Rimsko, je postojala u Srednjem veku, kako na Istoku tako i na Zapadu. Verovalo se da je Rimsko Carstvo postalo Hrišćansko te da će nastaviti da postoji po svemu sudeći do kraja sveta. S obzirom na promatranje istorije i realno stanje oko carstava i proroštva, zaista je Rimsko carstvo nastavilo da postoji u okviru Ruskog carstva. Neki bi mogli verovati da je palo abdikacijom Nikolaja II 15. marta 1917. godine (ubijen 17. jula 1918.), ali čudo sa ikonom svedoči drugačije tj. da nastavlja da postoji (gore navedeno čudo sa ikonom) i da će postojati do Sudnjeg dana. Zanimljivo, pojam Rimskog carstva se vezuje i za vladavinu Antihrista, ali se tu radi ustvari o varvarskom rimskom carstvu. Po proroštvima se smatra da će Antihrist vladati paganskim rimskim carstvom, što predstavlja određeni povratak rimskom antihrišćanskom carstvu i predstavlja varvarsko antihrišćansko carstvo. Tako da opet postoji pozivanje na rimsko carstvo. …
Nastavljam o Biblijskoj i Srednjovekovnoj podeli istorije.
S obzirom na Biblijsku istorijsku periodizaciju i Srednjovekovno tumačenje podele istorije, periodizacija istorije bi bila sledeća.
Prvi period je Početak (od Stvaranja sveta do Noja, posle Potopa). Ovaj period je bez izlike odbačen od strane savremene nauke i istoričara, pod uticajem Teorije evolucije, a parama savremene oligarhije, kako bi rekao tzv. kulturni ratnik, istoričar Majkl Džons[xvi]. Međutim, zanimljivo kako se ovaj period može potvrditi putem istraživanje kultura širom Sveta. Ako bi prihvatili da su svi narodi prema Postanju u jednom periodu živeli na jednom mestu te se raštrkali širom Sveta, zadržavši neke ostatke priče o Bogu i Postanku, morali bi da nalazimo širom Sveta, posebno kod najmanje izmenjenih društava (gradsko društvo bi bilo na stepeno često najvećih izmena), ostatke priče iz Postanka do perioda gradnje grada i kule (Postanje gl. 11.)[xvii]. O tome ću ovde da izložim. Na prvom mestu se putem istraživanja i usporedbi može zaključiti o postojanju prvobitnog monoteizma, kako dokazuju nezavisno npr. antropolog Endrju Lang u delu „Stvaranje religije“[xviii] i dr., i antropolog Vilhelm Šmit u delu „O poreklu religija i njegovom širenju“[xix] i brojnim drugim njegovim delima. Neki primeri ostataka prvobitnog monoetizma (iskvarenog) su: https://en.wikipedia.org/wiki/Serer_religion https://en.wikipedia.org/wiki/Yoruba_religion https://en.wikipedia.org/wiki/Baiame https://en.wikipedia.org/wiki/Batak_mythology https://en.wikipedia.org/wiki/Bathala Prvobitno božanstvo bi se moglo „rekonstruisati“ kao vrhovni bog, tvorac svega postojećeg, ljudi, svemoguć, nevidljiv, vladar, pun ljubavi, darodavac moralnog zakona[xx] i ostalo. Stvaranje Sveta od božanstva je tvrđeno u raznim religijama. Tvrdnja da je čovek stvoren od Zemlje od strane božanstva je prisutna u pričama širom Sveta (O tome videti: Jan Tejlor, „Čovek od gline“, Journal of Creation, https://creation.com/images/pdfs/tj/j26_1/j26_1_124-127.pdf, Džejms Frejzer o tome piše u „Folklor u Starom Zavetu“). Priče da su svi ljudi nastali od dvoje – muško i žensko postoje širom Sveta. O tome piše npr. evolucionista, antropolog Halpajk, u knjizi „Brod budala“ (https://www.amazon.com/Ship-Fools-Anthology-Nonsense-Primitive-ebook/dp/B07HX4188K), gde pored ostalog pobija mišljenje savremenih antropologa da je prvi stadij ljudskog društva čopor te dokazuje da je ustvari porodica te sklapanje braka kod primitivnih društava vodi poreklo od verovanja u prvi brak – prvog muža i žene (npr. Konzo pleme u Etiopiji, Serer narod, Vikinzi su takođe verovali da su ljudi nastali od prvih dvoje, Havajski narod i mnogi drugi). Priče o tzv. Svetskom drvetu (neka mešavina drveta života i drveta poznanja dobra i zla) se nalaze širom sveta npr. Igdrazil kod Vikinga, Svetsko drvo kod Tengrista (u obliku krsta), Svetsko drvo kod Maja (u oblku krsta), Kaharingan u Indoneziji (https://en.wikipedia.org/wiki/Kaharingan tri grane te se isto izgleda treba tumačiti u obliku krsta), Tora Sigaru kod Nias naroda (https://en.wikipedia.org/wiki/Nias_people) i mnogoih drugih. Priče o svetskom potopu su prisutne širom Sveta, što je opšte poznato (nije potrebno posebno ni navoditi) npr. u Indiji, Kini, Grčkoj, kod severnoameričkih Indijanaca, kod Eskima…. Potop iz Postanja je najrealističniji opis. Priča o gradnji velike kule (ili slično) se nalaze širom Sveta, npr. o tome piše ateista, antropolog Džejms Frejzer u „Folklor u Starom Zavetu“, npr. kod Azteka čak postoji slična priča kako je njihovo božanstvo za kaznu uništilo ogromnu piramidu, itd.. Tako da usporedbom kultura i priča širom Sveta dolazimo do sledećih zaključaka: u početku su ljudi obožavali samo jednog boga, božanstvo je stvorilo Svet (ovo bi stoga moralo da bude prvobitno božanstvo, a ne neki drugi postepeno dodavani bogovi), božanstvo je stvorilo čoveka od zemlje (opet morao bi biti taj prvobitni bog), svi narodi su nastali od dvoje – muško i žensko, postojalo je neko posebno drvo ili drva, desio se svetski potop za kaznu grehova prema božanstvu (opet morao bi biti prvobitni bog), narod je gradio veliku kulu i jezici su pomešani (ljudi su kažnjeni od božanstva). Ovo savršeno odgovara pričama iz Postanja te čitamo te priče u najrealističnijem vidu (ostale priče širom sveta su često sa elementima nerealnosti i primitivnosti). Ovo bi bilo ukratko o toj temi, a moglo bi se napisati još puno više. Priče da je čovek nastao od majmuna ili majmunolikog bića kako se veruje u Teoriji evolucije nisu prisutne u 99,99% priča širom Sveta. Npr. jedina sličnost se može naći kod nekog plemena u Australiji, koji su bili totemisti i verovali da je njihovo pleme u rodu sa crvenim majmunom. Tako da je Teorija evolucije oblik totemizma, tj. verovanje o srodnosti čoveka sa životinjom. Zanimljivo, agnostik Endrju Lang totemizam (stoga i Teoriju evolucije) naziva najvećim zverstvom tj. identifikovanje čoveka sa životinjom.
Nastavljam dalje o periodima istorije.
Drugi period istorije bi trajao od iskrcavanje preživelih ljudi posle Potopa, gradnje prvog grada Vavela ili Vavilona (ovo ne bi trebalo da obuhvaća mesto klasičnog grada Vavilona) i kule do pada Vavilonskog carstva, koje je osvojeno od strane persijskog cara Kira Velikom 539. g. PNE. Grad Vavilon (nalazi se u današnjem Iraku) u skladu sa proroštvom Isaije[xxi] je ostao zaista napušten i ništa nije izgrađeno na njegovim ruševinama u smislu naseobina za život. I dan danas je tako. Period od gradnje vavelske kule i grada do pada Vavilona bi obuhvatao jedan istorijski, kulturni i civilizacijski period.
Treći period bi trajao od pada Vavilona do osvajanja Persijskog Carstva, od strane Aleksandra Velikog 334. g. PNE. Oko 515. g. PNE je izgrađena prestonica novog carstva Persije Persepolis (današnji Iran). Veliki i izuzetno uređen grad. Persijsko carstvo je bilo veliko i sezalo čak do Indije. Period od pada Vavilona do osvajanja Persije i Persepolisa bi obuhvatao jedan istorijski, kulturni i civilizacijski period.
Četvrti period bi trajao od pada Persije do Julija Cezara. Aleksandar Veliki je osvojio Persiju i tom prilikom ogromni i uređeni grad Persepolis je u potpunosti spaljen 330. g. PNE odobrenjem Aleksandra[xxii]. Aleksandrovo carstvo je sezalo čak do Indije. Uspostavio je prestonicu u novog gradu Aleksandriji (nazvanom po njemu) u Egiptu. Nakon njegove smrti carstvo se raspalo, ali te države su postale naslednici carstva i kulturno kao deo jednog te istog grčkog carstva. Period od Aleksandra Velikog do Julija Cezara bi obuhvatao jedan kulturni i civilizacijski period.
Peti period traje od Aleksandrovog osvajanja do Cezarove diktature. Julije Cezar je osvojio Galiju (današnju Francusku), pobedio Pompeja u građanskom ratu, proglasio se stalnim diktatorom (lat. dictator perpetuo) u Rimskoj republici te je zbog toga i ubijen 44. g. PNE. Kod raznih istoričara smatra se prvim rimskim carem (ili se Avgust smatra). S njim kreće period rimskog carstvo, ali koje se doslovno tako ne naziva, nego i dalje Republika. Na osnovi svega rečenog u ovom članku rimski period se može podeliti na šest perioda kako sledi.
1. Doba paganskog rimskog carstva (od Cezara 42. g. PNE do Konstantina 330. g. tj. osnivanja Konstantinopolja),
2. Doba hrišćanskog rimskog carstva (od Konstantina tj. 330. godine do pada ravenskog egzarhata 751. godine),
3. Doba dvojnosti – Hrišćansko rimsko carstvo, varvarsko rimsko carstvo i papska vladavina (od pada egzarhata 751. godine do pada Vizantije 1453. godine),
4. Doba borbe, razvoja nauke i Ruskog carstva (od pada Vizantije 1453. godine do revolucije u Francuskoj 1789. godine),
5. Doba revolucija i izmena (od francuske revolucije 1789. do posle drugog svetskog rata 1950. godine),
6. Doba globalizma (od posle drugog svetskog rata 1950. godine do presude Strašnog suda (koji daje tačku na istoriju, Dan se isto može ubrojiti u ovaj period)).
Fridrih Šiler je napisao u svojoj pesmi Rezignacija (objavljenoj 1786. godine): “Svetska istorija je svetski sud” (Die Weltgeschichte ist Weltegericht). Na ovo filozof Vladimir Mos navodi: “Ali ovo ne može biti istinito sve dok istorija ne uključuje i poslednji momenat u istoriji, – momenat koji ide van istorije – Poslednji sud. “Prava presuda” (o istoriji, ne o periodizaciji) “će morati da čeka do tada, sve do presude jedinog Pravednog Sudije…” (“Doba katastrofe”, str. 820). Istorija postaje kompletna jedino sa Strašnim sudom.
Ovakva gore izložena periodizacija istorije u celom članku, zasnovana na Biblijskoj periodizaciji i popravci klasične periodizacije je najrealnija od ostalih podela istorije.
Tako da se na kraju stvara istorijski „krug“. Celokupna istorija završava sa Bogom (na Strašnom sudu), kao što je istorija i počelo sa Bogom (Stvaranjem Sveta i čoveka). Kako su ljudi živeli u Raju, tako će opet da žive, samo na višem stepenu (tj. dostojni). Tvorevina je obnovljena. Tako se na neki način dešava ciklični povratak u prvobitno stanje (zapravo još savršenije stanje).
Kako je Bog uspostavio u Stvaranju vremenske krugove: dan, mesec, godina; tako je cela istorija na neki način oblik kruga i tako na kraju završava. …
Autor: Ž.V.
Literatura:
Knjige 1-34, radovi, studije i ostalo 34-39
1. Sajmon Prajs i Piter Tonmen, Rođenje klasične Evrope,
2. Režin Perne, Taj grozni srednji vek,
3. Džejms Henem, Božiji filozofi,
4. Bertrand Rasel, Izum pljosnate Zemlje,
5. Žak le Gof, Intelektualci u srednjem veku,
6. Kris Vikam, Osvetljavanje mračnog doba,
7. Viliam Džordan, Evropa u razvijenom srednjem veku,
8. Džozef Giz, Frensis Giz, Katedrala, visoka peć i vodenica, Tehnologija i izumi u srednjem veku,
9. Anri Piren, Ekonomska i društvena istorija srednjovekovne Evrope,
10. Čarls Heskin, Uspon univerziteta,
11. Georgije Ostrogorski, Istorija vizantijske države,
12. Timoti Džordž, Istorija Vizantije,
13. Lars Bromvort, Izgubljana za Zapadu,
14. Johan Huizinga, Jesen srednjeg veka,
15. Grupa autora, Početak Novog doba, 16. vek,
16. Adam Vajshaupt, Diogenova lampa,
17. Rodžer Bejkon, Manje delo,
18. A. Romac, Rimsko pravo,
19. O. Serafim Rouz, Kurs preživaljavanja za Pravoslavne (delo izlaže istoriju dekadencije Zapada),
20. Vladimir Mos, Doba katastrofe,
21. Džejms Bilington, Vatra u umovima ljudi,
22. Gordon Ker, Kratka istorija Afrike,
23. Džonatan Klemnts, Kratka istorija samuraja,
24. Bamber Gaskonj, Kratka istorija kineskih dinastija,
25. Š. Kurtović, Istorija prava i države 1,
26. Š. Kurtović, Istorija prava i države 2,
27. Endrju Lang, Mit, ritual i religija,
28. Vilhelm Šmit, O poreklu religija i njihovom širenju,
29. Halpajk, Brod budala,
30. Džejms Frejzer, Folklor u Starom Zavetu,
31. Stari Zavet, prevod Đura Daničić,
32. Zaharije Orfelin, Petar Veliki, prva knjiga,
33. Bil Kuper, Istinitost knjige Postanja,
34. Ivan Kirejevski, O prirodi evropske kulture i njene veze sa ruskom kulturom,
35. Ivan Kirejevski, O nužnosti i mogućnosti novih principa u filozofiji,
36. Teodor Momsen, Petrarkino shvaćanje mračnog doba,
37. Jan Tejlor, Čovek od gline,
38. M. Gardaš, Magna Carta,
39. Razne studije, radovi, članci, članci u Ancient history, Britanica i drugde, istorijski dokumentarci, predavanja i drugo.
Reference:
___________________
[1] Više pojedinosti o tome u delu: „Petrarkino shvaćanje „Mračnog doba“, Jstor https://www.jstor.org/stable/2856364?seq=1#metadata_info_tab_contents
[2] Posebno od 12. veka nastupa velika potražnja za antičkim delima te se izvršava prevođenje tih dela sa arapskog na latinski jezik.
[3] Ali ne kod sviju npr. filozof Johan Herder (1744.-1803.) je cenio Srednji vek, čak i Adam Vajshaupt (1748-1830) donekle piše pozitivno o tome dobu u delu „Diogenova lampa“)
[4] Komentar na neko delo je znao biti i opširniji od samog dela npr. Makrobijev komentar na „Scipionov san“ te obimni komentari bolonjskih glosatora i postglosatora na Justinijanovu kodifikaciju.
[5] Nažalost se ne bavi uticajem Vizantije na prenos antičkih dela na Zapad nakon pada Vizantije, a i komentarima vizantijskih pisaca na antička dela, osim što opširno obrađuje Jovana Filipona (490–570). Uopšte, Vizantija je nedovljno izučena.
[6] https://www.youtube.com/watch?v=ThVjbQvqN90
[7] Knjiga se može čitati u pdf formatu ovde: http://orthodoxaustralia.org/wp-content/uploads/2015/06/course.pdf
[8] Istoričar Moris Bišop čak piše da bi se Srednji vek mogao proširiti do 1789. godine.
[9] Osim što su Francuzi zadržali Kvebek u Kanadi, tako da se tamo i danas priča Francuski.
[10] Tada nastaje i papska država u Rimu i okolici, darovnicom franačkog kralja Pipina 756. godine.
[11] Dvoglavi orao se viđa i ranije u Rusiji, ali kao simbol vladara se pojavljuje tek sa Ivanom III.
[12] Nakon pada Carigrada neki Pravoslavni izjavljuju da je Ruski knez naslednik Rimskog cara.
[13] On je u pismu Vasiliju III izjavio: „dva Rima su pala, ali treći stoji i nikada neće biti četvrtog“.
[14] Ogromno carstvo, dosta veće od današnje Ruske federacije. Obuhvatalo je prije i Finsku, deo Poljske, jedno vreme i Aljasku, skoro okružilo Kaspijsko jezero. … Neki bi mogli navesti da je Mongosko „carstvo“ bilo veće. Međutim, ono nije predstavljalo naslednika rimskog carstva, vladao je kan, niti se radilo o hrišćanskom carstvu i nije naslednik Rimskog Carstva.
[15] Rusko carstvo je službeno ukinuto 1917. godine, ali postoji zanimljivo viđenje o nastavku carstva koje navodim u članku.
[16] Značajan rimokatolički mislilac, filozof i plodan pisac. Njegov veb sajt: https://culturewars.com/
[17] Dobro izlaganje (osim neki antipravoslavnih stavova) o tome se može naći u knjizi od Bil Kupera, „Autentičnost knjige Postanja“ https://www.amazon.com/Authenticity-Book-Genesis-Bill-Cooper-ebook/dp/B0083TT3YE
[18] https://www.amazon.com/Making-Religion-Andrew-Lang/dp/1421896931
[19] https://www.amazon.com/Origin-Growth-Religion-Wilhelm-Schmidt/dp/0990738604 , To je samo jedno od njegovih dela. On je napisao „Poreklo ideje Boga“ u 12 knjiga. Prvobitni monoteizam je u potpunosti dokazan samo ju je naučni establišment odbacio, jer ne odgovara vladajućoj ideologiji tj. Teoriji evolucije.
[20] Ovako usporedbom, ali i šire rekonstruiše Vilhelm Šmit. Što se tiče darodavca moralnog zakona, npr. možemo to naći kod Serer naroda, Konzo naroda (njihovo vrhovno biće Vaka upravlja nebeskim pojavama, pa kažu da ne daje kišu ako se ljudi svađaju, preljuba je strogo kažnjiva) i drugih.
[21] Knjiga proroka Isaije 13:20-22.
[22] Pijano društvo zajedno sa Aleksandrom, potaknuto rečima njegove ljubavnice i prostitutke je spalilo grad.
