Vlasti Hrvatske i Federacije BiH više od dve decenije sistematski krše ljudska prava više od milion proteranih Srba
Miodrag Linta poslao pismo liderima UN, EU, OEBS, SE tražeći da izvrše pritisak na Zagreb i Sarajevo jer krše ljudska prava Srba
Obraćam Vam se kao predsjednik udruženja građana Savez Srba iz regiona sa sjedištem u Beogradu i narodni poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srbije. S obzirom da ste na čelu jedne od glavnih institucija koja kreira i zastupa opšte interese i principe Evropske unije, uvjeren sam da se obraćam pravoj adresi. Opšte je poznato da se Evropska unija, kao i njene države članice, ubraja u najveće pobornike ljudskih prava u svjetskoj politici. Nažalost, to nije slučaj u pojedinim državama koje su članice Evropske unije ili žele to da postanu.
Hrvatska ne poštuje Evropsku Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i sloboda
Naime, u Hrvatskoj i dijelu Bosne i Hercegovine pod nazivom Federacija BiH od završetka rata do danas sistematski se krše ljudska prava oko milion protjeranih Srba i malobrojnih srpskih povratnika. Vjerujem da se slažete sa mnom da je poštovanje ljudskih prava jedan od važnih preduslova jačanja dobrosusjedskih odnosa i izgradnje bolje budućnosti na području bivše Jugoslavije i regiona.
Apelujem na Vas da Evropski parlament izvrši pritisak na vlasti u Zagrebu i Sarajevu da konačno počnu poštovati Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i sloboda. Ne poštuju Hrvati ni Ugovor o pitanjima sukcesije koji su potpisali zvanični predstavnici država nasljednica bivše Jugoslavije u Beču 2001. godine.
Ugovor o pitanjima sukcesije je međudržavni sporazum koji je ratifikovan u parlamentima država nasljednica bivše Jugoslavije i stupio je na snagu 2004. godine. Prema Ustavu Republike Hrvatske, Bosne i Hercegovine i međunarodnom pravu ima jaču pravnu snagu od domaćih zakona. Ugovor o pitanjima sukcesije sastoji se od 7 aneksa ili priloga.
Od stupanja na snagu navedenog sporazuma juna 2004. godine Hrvatska sistematski opstruiše i blokira sprovođenje Aneksa sedam ili G pod nazivom “Privatna svojina i stečena prava”. U njemu stoji da svim građanima i pravnim licima moraju biti zaštićena i vraćena prava koja su imali na dan 31.12.1990. godine, a svi ugovori sklopljeni pod pritiscima i prijetnjama moraju biti proglašeni ništavnim.
Želim da Vas upoznam sa činjenicom da je Savez Srba iz regiona u prethodnom periodu uradio anketu koja se odnosila na evidentiranje otete, uništene, oštećene, neadekvatno obnovljene, neadekvatno razmijenjene i neadekvatno prodate imovine protjeranih Srba i drugih oštećenih građana koja se nalazi u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Sloveniji. Ukupno je 10.322 prognaničkih porodica popunilo Obrazac za evidenciju. Prema izvještaju prosječna porodica broji tri člana, što znači da je ovom evidencijom obuhvaćeno nešto više od 30.000 protjeranih Srba i drugih oštećenih građana zbog čega se ova evidencija može smatrati veoma reprezentativnom anketom.
Analizu prikupljenog materijala i sveobuhvatni izvještaj na 87 strana sa preciznim podacima o sistematskom kršenju ljudskih prava protjeranih Srba i drugih oštećenih građana uradio je 2019. godine prof. sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, Vladimir Vuletić sa svojim saradnicima. Izvještaj Vam dostavljamo u prilogu sa dubokom nadom da ćete naći vremena da ga pažljivo pročitate i razumijete razlog mog obraćanja Vama.
Zašto decenijama nema nadoknade Srbima za uništenu imovinu
Našem pozivu za učešće u anketi se odazvalo ukupno 10.322 porodica i ovaj izvještaj se odnosi na ta lica. Od ukupno 10.322 porodice koje su učestvovale u ovoj anketi najviše, 7.763 ili tri četvrtine (75,2%), prijavilo je materijalnu štetu u Hrvatskoj. Jedna četvrtina (23.9%), odnosno 2.472 prijava, odnosi se na štetu u BiH. Na Sloveniju se odnosi svega 87 prijava ili manje od 1%.
Izvještaj argumentovano pokazuje ogromne razmjere materijalne štete koju su pretrpjeli protjerani Srbi na području današnje Hrvatske i Federacije Bosne i Hercegovine.
U izvještaju su navedeni podaci o uništenoj, oštećenoj i otetoj nepokretnoj imovini (stanovi, kuće, vikendice, poslovni i pomoćni objekti, zasadi voća i vinove loze, šuma, livade, pašnjaci, oranice i dr.), uništenoj i otetoj pokretnoj imovini (prevozna sredstva, poljoprivredne i ostale mašine, stoka i ostale životinje, namještaj, kućna tehnika i dr.), zaostalim a neisplaćenim penzijama, neisplaćenoj dinarskoj i deviznoj štednji i hartijama od vrijednosti, neisplaćenim dionicima, nepriznatom radnom stažu i dr.
Srbima se uzurpiraju osnovna prava i na sudovima
Posebni dijelovi izvještaja se odnose na neadekvatnu obnovu srušenih kuća s jedne strane i prodaju i razmjenu kuća i stanova pod pritiscima i prijetnjama s druge strane, kao i na podatke o sudskim procesima vezanim za nepokretnu imovinu. Vjerujem da će Vam naš Izvještaj biti od koristi i da će barem jednim dijelom pomoći da bolje sagledate razmjere ogromne materijalne i druge štete koju su pretrpjeli protjerani Srbi.
Preostali Srbi u Hrvatskoj nalaze se u tragičnoj poziciji jer su diskriminisani u nizu oblasti (zapošljavanje u javnom sektoru, obrazovanje, upotreba srpskog jezika i ćirilice, obnova i dr).
Srbima su oteti stanovi, stanarska prava, imovina, zemlja, penzije…
Srbi u Hrvatskoj, protjerani Srbi i drugi oštećeni građani traže povratoko 40.000 otetih stanarskih prava, isplatu dospjelih a neisplaćenih penzija za 57.500 penzionera i njihovih potomaka,naknadu štete za više od 10.000 miniranih srpskih kuća i lokala u hrvatskim gradovima; rješavanje pitanja više od 20.000 neadekvatno prodanih i zamijenjenih srpskih kuća pod pritiscima i prijetnjama u hrvatskim gradovima tokom rata.
Traže povrat više od milion otetih katastarskih parcela poljoprivrednog zemljišta, priznanje dijela ili čitavog radnog staž prije rata, isplatu dionica i dinarske i devizne štednje, obnovu uništenih kuća, poslovnih i pomoćnih objekata na području koje je bilo zahvaćeno ratom (područje Krajine).
Srbi ne dobijaju posao, ne daju im se sredstva za obnovu kuća i imanja
Jedno od brojnih otvorenih a neriješenih problema protjeranih Srba jeste i pitanje isplate dospjelih a neisplaćenih penzija (Aneks “E” Ugovora o pitanjima sukcesije). Prekid isplate penzija na području Hrvatske koje je bilo pod zaštitom snaga Ujedinjenih nacija (UNPROFOR-om) uslijedio je u septembru 1991. godine. Obnova isplate počela je da teče od 1997. godine, ali od podnošenja zahtjeva pa unaprijed. Na području koje je bilo zahvaćeno ratom (krajiško područje) bilo je 57.500 penzionera. Sada je mali broj od njih u životu. Penzija je stečeno pravo, zbog čega potomci preminulih penzionera opravdano traže isplatu neisplaćenih penzija.
Preostali Srbi u Federaciji BiH nalaze se isto u tragičnoj situaciji jer su diskriminisani u zapošljavanju u javnom sektoru, obrazovanju na srpskom jeziku i ćirilici, raspodjeli sredstava u budžetima opština, gradova, kantona i federacije, obnovi porušenih kuća i komunalne infrastrukture a dijelu penzionera je uskraćeno pravo na penziju.
Srbi u Federaciji BiH, protjerani Srbi i drugi oštećeni građani traže, između ostalog, povratviše od otetih 1.000 stanova koje su prije rata otkupili pripadnici bivše JNA, povrat više od 20.000 stanova koji su u toku rata oteti Srbima ili su ih Srbi prodavali pod pritiscima i prijetnjama za mizeran novac kako bi spasli živu glavu, obnovu uništenih kuća, povrat otetih kuća, poslovnih objekata, zemlje i rješavanje brojnih drugih problema.
Četvrt veka proterani Srbi ne mogu da ostvare svoja osnovna prava
Apelujem još na Vas da Evropski parlament izvrši pritisak na vlasti u Zagrebu i Sarajevu da konačno počnu poštovati Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i sloboda i Ugovor o pitanjima sukcesije. Nadam se da ćete ovo moje obraćanje razumjeti u najpozitivnijem smislu jer protjerani Srbi i malobrojni srpski povratnici u Hrvatsku i Federaciju BiH već punih 25 godina od završetka rata čekaju da u stvarnosti zažive visoka moralna načela kojima se u svom radu rukovode institucije EU.
Na taj način Evropska unija će demantovati uvjerenje da se Hrvatska može ponašati kao država kojoj je dozvoljeno da bez posljedica i kazne, sistematski i u dugom vremenskom periodu, krši ljudska prava svojih građana srpske nacionalnosti koje je protjerala tokom rata 1991-1995. godine. Isti slučaj je i sa dijelom Bosne i Hercegovine koji se naziva Federacija BiH.
Očekujem da nam odgovorite na naše pismo da bismo sa njegovim sadržajem mogli da upoznamo izbjegle i prognane Srbe i druge oštećene građane koji su kod nas prijavili svoju otetu i uništenu imovinu koju imaju u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini.
Autor: Miodrag Linta
S poštovanjem,
Beograd, 21. decembar 2020. godine
