U zloupotrebu preko Halkokondila
Valja podsetiti da zvanična istorijska nauka u Srba gleda na Ilire, ali i na ostale Sarmate, Tribale, Tračane, Kelte, Dardane, Pelazge, Rasene, Dačane, Ante, Mižane, Vende, Venete, i mnoge druge, kao na nešto što sa Srbima ni za živu glavu ne bi smelo imati veze.
Najbolje se to pokazalo u trenutku kad je u Enciklopediji srpske istoriografije (kojoj se može prikačiti svakakvo obeležje, ali ne i srbsko) napisano da “Šafarikov trud, posebno na izdavanju izvora ima ogroman značaj za razvitak srpske kritičke istoriografije, ali je ropsko oslanjanje na njegov autoritet usadilo u srpsku nauku brojne romantičarske zablude koje su s mukom iskorenjene”. Prevedeno na naški, to znači da su izvori koje je Šafarik objavio, a zajedno s njima i Šafarikov autoritet, uveli u srbsku nauku “brojne romantičarske zablude”, zbog čega je Šafarikov istoriografski rad bio po srbsku nauku izrazito štetan, ali je ta šteta ipak bila vrlo korisna, pošto je dovela do “razvitka srpske kritičke istoriografije”. Drugim rečima, ono što je Šafarik napisao o slovenskoj (i srbskoj) starini nije ni smelo da stigne do srbskog čitaoca. I, naravno, nije ni stizalo jer Šafarikovo delo nije prevođeno na srbski! A da jeste, moglo se na jednom mestu videti ono što je o dubokoj srbskoj starini (i ilirskoj, i tračkoj, i sarmatskoj, i tribalskoj, i inoj) bilo itekako poznato brojnim stranim autorima od autoriteta.
Enciklopedijske logike drži se i prof. dr Marko Pejković koji se na odsutnu Olgu Luković Pjanović (1920-1998) okomio osmotačkastom presudom da “Srbi nisu narod najstariji” jer je “loše čitala Laonika Halkokondila” (https://borbazaistinu.rs/srbi-nisu-najstariji-narod/).
Loše ili neloše, ali ni Marku Pejkoviću, drugu svojih drugova, nije jasno što Laonik, “prvo, ne pominje Srbe kao Srbe, već samo kao Tribale… iako se svi slažu da je pod Tribalima tu podrazumevao Srbe (i zvanične naučne katedre, ne samo autohtonisti)”. Kaže tako jer mu se nije dalo da razabere grčku govornu tegobu da reč Srbalji, Srblji izgovore onako kako su je Srblji izgovarali, pa su je prilagodili svojim govornim mogućnostima i pretvorili u Tribali.
Kad pod “drugo… pominje i Meze, odnosno Bugare zajedno sa Srbima” i tome dopiše da “pod tim najstarijim i najvećim narodom podrazumeva i Ilire, Hrvate, Poljake koje bukvalno tako imenuje, ali i Sarmate (Ruse)”, dr Marko preporučuje svakome ko misli srbski “da se savije pred Hrvatima i njihovom jasnijom etimološkom drevnošću od Srba”. Moglo mu se tako jer ne samo da nije bio na času kad je rečeno da se Hrvati pod tim imenom prvi put pominju 822. godine, već mu se nije dalo da 2. maja 1843. godine prisustvuje sedeljki hrvatskog sabora, dok je hrvatski istoričar Ivan Kukuljević Sakcinski (1816-1889), jedno vreme i predsednik Matice hrvatske, objašnjavao ko su Hrvati: “Mi smo malo Latini, malo Nijemci, malo Mađari i malo Slaveni, a iskreno govoreći – nismo ukupno ništa”.
Kad prof. Pejković pomene “i Meze, odnosno Bugare zajedno sa Srbima”, on to čini jer mu je, ko zna zbog čega, ostalo nepoznato da su Grci i Rimljani nazivali Mezijom deo antičke Srbije između Drine i Crnog mora. Za Pavla Šafarika (1795-1861) koji se u tome poziva na vizantijska letopisce Teofana (760-815) i Kedrina (11. vek), stanovnici tako obeležene Mezije bili su Srbi, posle 491. godine nazvani i Sloveni. Jedan francuski opšti istorijski i zemljopisni rečnik iz 1872. godine veli da je Mezija koju je “sačinjavala Srbija”, bila “velika evropska oblast”, da se na severu prostirala “do Save i Dunava, na jugu do planine Ljubotena i Balkana, na zapadu do Drine, a na istoku do Crnog mora”, te da su “sa stanovnicima Mezije bila izmešana mnoga slovenska plemena”. Francuski slavist Siprijan Rober (1807-1865) veli da Mezija na slovenskom jeziku znači “zemlja muževa” jer su se Srbi “međusobno nazivali muževima, hrabrima, ljudima srčanim, a Grci, kao i Rimljani – primili su ovu reč, a da joj nisu razumeli smisao”. Kad je već tako, prof Markove “Meze, odnosno Bugare” valja prihvatiti kao besmislicu, pošto su Bugari, nomadsko pleme iz centralne Azije, na svoja današnja staništa pristigli tokom 7. veka i tu zadržavajući svoje ime bili posrbljeni.
Upuštajući se u treće, dr Pejković će ustvrditi da vizantijski istoričar Laonik Halkokondil (1423-1670) “nije siguran gde je prapostojbina Srba, tj. nije siguran da li su oni došli sa severa na Balkan ili obratno”, ali će zato istaći Halkokondilovu sigurnost “da Tribali (Srbi), Mezi (Bugari), Iliri, Hrvati i Sarmati (Rusi) govore istim jezikom i da nastanjuju razne regione sa različitim pravnim porecima”. Druga je stvar što on, dr Marko, u zagradu stavlja Srbe, Bugare i Ruse.
Srbi i Bugari već su prepoznati, a Ruse kao Sarmate izmaštao je dr Pejković kome je ostalo nepoznato ne samo da su Rusi srbsko pleme (oni i uče da su tamo došli odovud, a i naziv im je izveden od etnonima Tračani, Rašani), već i da je Ptolomej (2. vek) celokupnu teritoriju između Visle, Karpata i Volge nazvao Sarmatija. Jordanes (6. vek, iz Donje Mezije) kaže da od Sarmata, odnosno Srba, potiču Veneti, Anti i Sloveni, a biskup iz Kostnice, Salomon (umro 920), u svom korenskom (etimološkom) rečniku Mater verborum, Majka reči, objasnio je da su stanovnici stare Sarmatije bili Srbi, to jest “Sarmati… koji su se tada zvali Sirbi”, odnosno Sarmate populi, Sirbi. Nemački hroničari iz srednjeg veka, svi bez razlike, slovenske narode nazivaju Sarmatima, a filolog Fridrih Bergman (1812-1817) kaže da su “pod Sarmatima obuhvaćeni svi Sloveni”. Uzevši sve to u obzir, kao i činjenicu da je anglosaksonski kralj Alfred (871-901) plemena bliža Elbi nazivao Surpe (Serben, Srbi), a teritoriju današnje istočne Poljske i jugozapadne Rusije – Sermente, odnosno Sarmatija, Šafarik će sa sigurnošću reći da ime Sarmat nije ništa drugo do Srb, najstariji istorijski poznat uopšteni naziv za bilo koga današnjeg Slovena. Mada “kritički” istoričari i dalje smatraju da su Sarmati, i narod i njegovo ime, nestali krajem 5. veka, Šafarik će reći da je “ime Sarmata, koje inače nije čisto i u toj formi nikada upotrebljavano od samih Sarmata, nestalo samo prividno, pošto ga je… potisnulo jezički pravilno domaće ime Srba, (ali i) specijalna imena Slovena, Leha, Horvata, Čeha”.
Kad mu je došlo na red četvrto, dr prof Marko “otkriva” da je Halkokondil “nesiguran oko prastare istorije… kada za još jedan narod koristi identičnu reč ‘najstariji narod’ – Skite… koje razlikuje od Sarmata (Rusa) – kaže da govore raznim jezicima i da nisu srodni narodi”. Baš tako, iako italijanski slavist Frančesko Apendini (1769-1837) pozivajući se na Diona Kasiusa, kaže da su, uz Sarmate, i Skiti “istog porekla s Tračanima, Makedoncima, Ilirima, Mižanima, Dačanima, Getima, što je sigurno”. U geografskom smislu, Skitija – deo istočne Evrope i centralne Azije koji su u antičko doba naseljavali Skiti -, delila se na Veliku Skitiju i Malu Skitiju. Skitska kraljevina postojala je od 7. do 3. veka pre Hrista, kad su je uništile invazije Kelta (koji nisu narod, ili pleme, oni su vojnički red u srbskom narodu), Tračana (Rašana) i Sarmata; ništa čudno, pošto su i međuplemenski ratovi bili “prirodna pojava”. Ostaci Skita očuvali su se na Krimu i u Trakiji. Skitsku državu na Krimu uništili su Goti u 2. veku, dok su Skiti na području istočne Trakije (južno od dunavske delte) došli pod vlast Rimljana koji su na ovom području organizovali provinciju Malu Skitiju.
Svoje peto prosvetljenje, Marko dr Pejković posvećuje Ilirima koji su, kaže, “poreklom odvojeni od Slovena, iako danas govore sličan jezik kao i oni… narod koji nosi ime po zemlji (rimskoj provinciji Iliriji) i koji se širio po Balkanu, i da je tokom tog širenja dolazio u stapanje sa okolnim narodima i menjao svoj jezik. Nešto slično starim Bugarima koji su zadržali svoje neslovensko ime sa Volge, ali koji su se stopivši sa Slovenima na Balkanu promenili i svoj jezik”. Kada tome doda da u Halkokondilovo vreme “Iliri nisu sebe zvali Ilirima, već Srbima” i da su se “narodi i plemena u istoriji mešali isto koliko su se i klali”, izvešće zaključak da “Sloveni u genetskom smislu nisu isto danas, pre 1000 ili pre 4000 godina – imaju u sebi dosta keltskih, ugro-finskih, germanskih i mediteranskih gena, premda imaju iste ili slične jezike”. Ovim poslednjim, “u genetskom smislu”, prof Pejković nastoji da isprepada prostu svetinu, sve u sopstvenom neznanju da su Kelti vojnički red u srbskom narodu, da su Ugri, odnosno Madžari, u najvećem delu Srbi kojima je govorni jezik madžarski, da su bar dve trećine Germana srbskoga porekla, a da “mediteranski geni” ne mogu Srbima biti “uvozni artikal”: i sami žive u mediteranskoj zoni, a Grci i Rimljani, prostorno nešto “mediteranskiji” od primorskih Srba, došli su na Srbsku Zemlju i tamo pokorili srbska plemena – oni prvi Pelazge, a drugi Sabinjane i Etrurce, Rasene. (Dru Marku nije se dalo da na vreme sazna za Strabonov zapis o Sabinima kao “autohtonim stanovnicima Italije”, odnosno najstarijem tamošnjem domorodačkom stanovništvu, kao i za francuski Sveukupni rečnik istorije i geografije da su Pelazgi, ili Pelasti, bili prvobitni stanovnici Grčke).
Kad već kaže da su Iliri nazvani po “rimskoj provinciji Iliriji”, dr Marko prof. Pejković priznaje da o svemu tome premalo zna. Najstariji pomen ilirskog plemena nalazimo kod grčkog pesnika Alkmana (7. vek pre Hrista) koji Ilire smešta uz jadransku obalu; logograf Hekatej iz Mileta (oko 500. pre Hrista) u svom putopisu po jadranskoj obali (jonskoj, kako se onda pisalo) u ilirska plemena svrstao je Liburne, Mentore, Histre i još neka; sredinom 4. veka pre Hrista nastao je putopis (Kružna plovidba po Sredozemnom moru) anonimnog grčkog geografa zvanog Pseudo-Skilaks, u kome se nude i uverljivi podaci o prostiranju ilirskih plemena celim jadranskim primorjem, od Istre do Epira… Sve to u vremenima dok Rimljani nisu ni znali za istočne obale Jadranskog mora, budući da su se tek u 4. veku pre Hrista upustili u širenje po Apeninima. Tek kasnije, mada na nešto užem prostoru, Ilire su na jadranskoj obali našli rimski geograf Pomponije Mela (1. vek pre Hrista) i Plinije (1. vek po Hristu). Apian iz Aleksandrije kaže da je 135. godine, u dolini Neretve, rimski vojskovođa Flavius Flakus ratovao sa Srbima koje nazivaju Ilirima ili Dalmatima, a najslavnija ilirska plemena su Srbi (Sordiski) i Tribali… Prema pisanju Nestora Kijevskog (1056-1111), kaluđera i letopisca, koji je iza sebe ostavio spis pod naslovom Povest drevnih vremena, Iliri su bili Sloveni “koji su od najstarijih vremena živeli u Iliriji, na Dunavu”, a poljski istoričar u etnograf Kazimir Šulc (1824-1877) dodaje da odrednica “na Dunavu” ne znači samo “s obe strane Dunava”, već i na Balkanskom poluostrvu. Šulc čak izjednačuje Ilire i Tračane, pa kaže da su “iliro-tračka plemena ne samo bila i ostala u svojim sedištima (što znači da se nisu ni “bavila” seobama iz 6. i 7. veka – IP), ne samo da su sačuvala jezik, veru i slobodu… već su se još u petom veku nazivali Slovenima”.
Upuštajući se u šesto, Marko Pejković potrudiće se da Halkokondila opravda time što “nije tvrdio” da su Srbi “stariji i od njegovog naroda (Grka-Romeja). Naime, on kaže da su Tribali i Mezi najstariji u svetu od svih naroda koji nisu Grci, tj. koji su varvari”, ali mu ne pada na ono što se kod razložnog sveta zove um, ili pamet, da taj svoj iskaz suprotstavi sopstvenoj presudi da “Srbi nisu narod najstariji” jer je Olga Luković Pjanović “loše čitala Laonika Halkokondila”.
Kad je već to propustio, u sedmo će isti taj Marko smestiti svoje “otkriće” da su “neki dubrovački papisti poput Dolčija, Orbinija, Križanića i inih nagrbačili na te ludačke i fantazijske predstave o gignatizmu slovenskih pravoslavnih naroda kako bi nas lakše privoleli na uniju – ma vi ste Srbi i Rusi najveći i najjači, evo mi vam se šlihtamo i glorifikujemo vas, samo prihvatite…. uniju i zagospodarićemo celim svetom. A na njih su se nakalemili obični Srbi i Srpkinje koji su iskompleksirani prividnim zemaljskim uspehom i dominacijom Zapada, kako bi pothranjivali tako svoju sujetu i promašeni fokus sa suštine (pravoslavnog svetosavlja) koju su svesno ili nesvesno odbacili”.
Pomalo budalasto jer Hrvati do početka poslednje decenije 19. veka nisu ni znali da postoji Dubrovnik u čijih je 14 “odlomaka”, 31. decembra 1890. godine popisano 11.177 žitelja, od kojih 10.327 rimokatolika, 546 pravoslavnih, 1 unijat, 225 evangelista i 79 Jevreja. Od njih 9.713 “govori u kući” srbski, 716 talijanski, 19 slovenski, 2 ruski, 52 češki, 6 poljski, 285 nemački i 384 madžarski. Što znači: kao ni po Istri i Kvarneru pedesetak godina ranije, ni u Dubrovniku tada nije bilo ni jednog jedinog Hrvata, a Jeremija Mitrović (1910-2011), istoričar i bibliotekar, piše da “do nazad malo godina amo ne bijaše nastanjenih ni cigli jedan Hrvat”, a 1896. godine “ima ih samo četiri”. (Kad mu ni to nije bilo poznato, Pejković je mogao onoga Križanića sa samog početka prethodnog stava “upisati” u Dubrovčane, iako je svakome ko zna da čita bio dostupan podatak da je on rođen na Kordunu).
U svoje osmo, prof. dr Marko Pejković, možda Srbin iz Hrvatske, možda Srbin sumnjiv i samom sebi i već pripravan na samoizgon iz Srbstva, smešta vrlo ozbiljno “upozorenje” srbskom narodu: “Pamet u glavu! Manje ludačkih snova o srpskoj zemaljskoj veličini… najčešće na slavama i sličnim prigodama”.
Autor: Ilija Petrović, istoričar