Nasilno prekrštavanje Srba u Šurkovcu 1941.
Genocid nad Srbima u Nezavisnoj državi Hrvatskoj (1941-1945), sprovodio se i nasilnim prekrštavanjem u rimokatoličku vjeru. Na taj način se nastojala sprovesti jedna od tri zamisli hrvatske države pri rješavanju srpskog pitanja u NDH (trećinu pobiti, trećinu asimilovati, trećinu protjerati), kako bi Srbi bili zbrisani sa lica zemlje. Ipak, Srbi su i u tim teškim vremenima svoj prkos iskazivali i tako što su hostiju (beskvasni hljeb), koju su dobijali od rimokatoličkih sveštenika prilikom nasilnog prekrštavanja, prvom prilikom izbacivali iz usta.
Nakon strašnih Ilindanskih pokolja srpskog stanovništva na prostorima tadašnje hrvatske države 1941, uslijedila je jedna od genocidnih naredbi o prekrštavanju pravoslavnih Srba. Treba napomenuti da je na prostorima današnje BiH, koji su se nalazili u NDH, pored rimokatoličenja bilo i nasilne islamizacije srpskog stanovništva.
Selo Šurkovac pripadalo je tadašnjoj opštini Ljubija u srezu Prijedor. Prije drugog svjetskog rata, ljubijski pravoslavni sveštenik Živko Danilović(1895-1941), koji je bio zaslužan za izgradnju pravoslavne crkve u Ljubiji, radio je na izgradnji bratskih odnosa između Srba, muslimana i Hrvata na području ljubijske opštine. U hrvatskom selu Šurkovcu je organizovao izgradnju škole, ali sve to ga nije spasilo mučeničke smrti krajem maja 1941. godine.
Ono Srba u Ljubiji što je preživjelo likvidaciju krajem jula i početkom avgusta 1941. godine, uglavnom žene i djeca, 6. septembra uputili su se u selo Šurkovac na prekrštavanje: „Ruku sa tri prsta stavili su na neku katoličku knjigu na latinskom jeziku i za župnikom su govorile neke nepoznate reči. Zatim su pričešćeni sa hostijom. Po izlasku iz crkve sve žene su kao po dogovoru izbacile hostiju iz usta. Posle završenog ceremonijala župnik im je održao kratku pridiku o tome šta znači katolička vera i crkva.“
Organizator prekrštavanja Srba u Šurkovcu bio je fra Bosiljko Gubić. Ovaj hrvatski sveštenik učestvovao je i u organizovanju hrvatske ustaške milicije u Šurkovcu. Poslije rata osuđen je na 13. godina zatvora, a nakon uložene žalbe kazna mu je produžena na 15 godina zatvora. Zbog dobrog vladanja je pomilovan, pa je izašao na slobodu 1956. godine, tj. nakon 11 godina robije. Gubić je tada imao 48 godina. Ne mogu se oteti utisku da je ovo premalena kazna za učestvovanje u genocidu nad srpskim narodom. Jedan dobri pastir, prota Živko Danilović, platio je svoje čovjekoljublje životom. Sa druge strane, učesnik u genocidu nad Srbima i duhovni vođa ustaša u Šurkovcu, odrobijao je svega 11 godina. Inače, Šurkovac je bio jedno od malih, ali žilavih ustaških uporišta u srezu Prijedor.
Prekršteni Srbi, oni koji su preživjeli genocid u hrvatskoj državi, vratili su se svojoj pravoslavnoj crkvi. Nekima pak ni prelazak na rimokatoličanstvo nije spasilo život. Predstavnici Rimokatoličke crkve kod Hrvata, do danas se zvanično nisu izvinili srpskom narodu za genocid u kojem su učestvovali njihovi sveštenici i fratri, ali i njihovi vjernici.
Autor: Boris Radaković
